Voor de liefhebbers van sciencefiction is de naam Frank Herbert onverbrekelijk verbonden met het zesdelige epos Duin. Het wordt ook als een van de hoogtepunten beschouwd van het genre. Herbert schreef in totaal 20 boeken en 40 verhalen, maar Duin was zijn meesterwerk. Voor het eerste deel ontving hij de meest prestigieuze prijzen voor sciencefictionromans: de Nebula en de Hugo Award. Bijzonder is dat na zijn dood een aantal boeken werden geschreven als voortzetting op de verhalen over Duin door zoon Brian Herbert en Kevin J. Anderson. Er is echter een zeer duidelijke trendbreuk met het schrijven van de meester zelf.
Inhoudsopgave
Het leven van Frank Herbert
Frank Herbert werd in 1920 geboren in Tacoma in de staat Washington, hij overleed in 1986 in Madison (Wisconsin). Aan de universiteit van Seattle studeerde hij psychologie, ecologie en alternatieve energiebronnen. Tot de jaren 60 leidde hij een relatief onopvallende bestaan in de journalistiek. In de jaren 60 besloot hij fulltime schrijver te worden. Duin was in 1963 meteen een wereldhit. Daarna schreef hij een aantal andere boeken maar het vervolg Duin Messias werd zijn volgende bestseller in 1969. Het laatste deel van Duin van zijn hand kwam uit in 1985.
Verfilmingen van Duin
In 1984 werd Duin verfilmd door David Lynch. De film werd een groot succes met een opvallende rol voor Sting als Feyd-Rautha. Sting gaf aan dat hij deze rol uitsluitend had geaccepteerd om samen te kunnen werken met David Lynch. In 2001 en 2003 was er een miniserie voor de tv. De meest recente verfilming van Duin dateert van 2021. Naar verwachting zal er een vervolg komen op deze zeer dure uitvoering van het epos in 2023.
Wat kun je verwachten van het epos Duin?
Frank Herbert is beslist geen ‘makkelijke’ schrijver. In Duin zijn de studierichtingen, zoals psychologie en ecologie duidelijk te herkennen. Zijn karakters zijn complex en dat is ook het geval voor de ecologie op Duin. Maar vooral is het een meeslepend verhaal dat alles bevat wat een een goede sciencefictionroman kenmerkt. Er zullen weinig lezers zijn die niet worden meegezogen in het verhaal.
De boeken kunnen afzonderlijk worden gelezen en hebben ieder een korte terugblik op het verleden. De echte liefhebber begint uiteraard bij de eerste roman.
De zes boeken van Duin op volgorde
- Duin – Dune
- Duin Messias – Dune Messiah
- Kinderen van Duin – Children of Dune
- God-keizer op Duin – God emperor of Dune
- Ketters van Duin – Heretics of Dune
- Duin Kapittel – Chapterhouse Dune
De wereld Duin
Het jaartal is 10.191 na Christus en de mensheid heeft het heelal bereikt. Talloze planeten zijn gekoloniseerd. De macht in het heelal berust op een driepoot. De Keizer is de heerser over alle levende dingen die men kent. De planeten worden bestuurd door edelen, vergelijkbaar met de situatie in de middeleeuwen op aarde. De raad van de edelen is machtig maar er zijn altijd onderlinge conflicten. Daarnaast is er het ruimtegilde dat verantwoordelijk is voor het intergalactisch transport. In enorme schepen brengen de navigators mensen en vracht van de ene planeet naar de andere. Maar dat is alleen mogelijk als de navigators gebruik maken van specie, ook wel melange genoemd.
Alleen dankzij deze geestverruimende stof kunnen ze de juiste koers tussen de planeten uitzetten. Melange is ook zeer verslavend en verandert het lichaam en de geest van de navigators dusdanig dat ze weinig band met de rest van de mensheid meer hebben. Zonder melange kan het ruimtegilde niet meer leven. Die stof wordt echter slechts op 1 plaats in het heelal gevonden, namelijk op de planeet Arrakis die door de plaatselijke bevolking ook Duin wordt genoemd. Duin is een planeet die beslist niet mensvriendelijk is. De plaatselijke bevolking is daarbij opstandig en dodelijk.
Het begin van Duin
Het epos draait om de familie Atreides. De adelijke familie heerst over een milde planeet waar geen problemen zijn. Maar hertog Leto is zeer populair onder de grote geslachten. De keizer vreest die invloed en bedenkt een plan om de hertog onschadelijk te maken. In overleg met het geslacht Harkonnen, dat de planeet Duin onder beheer heeft, wordt Hertog Leto opgedragen het bestuur van Duin een aantal jaren op zich te nemen. De hertog beseft dat deze opdracht een val is, maar kan de keizer niet weigeren tenzij door in opstand te komen.
Al snel nadat de Atreides op Arrakis zijn aangekomen, worden ze aangevallen door de troepen van de Harkonnen, deze worden ondersteund door de gevreesde keizerlijke troepen die daarvoor uniformen van de Harkonnen dragen. Het transport naar Duin kan alleen met instemming van het ruimtegilde zijn gebeurd. De aanval lukt en Hertog Leto en het meerendeel van zijn troepen worden gedood. Zijn zoon Paul en diens moeder ontkomen en voegen zich bij de plaatselijke bewoners die zichzelf Vrijmans noemen. Ze worden niet gedood, omdat in Paul een verlosser wordt vermoedt die het volk en de planeet Duin zal bevrijden van de bezetters. Daarvoor zal Paul echter de dood moeten trotseren.
Voorspelde Herbert in Duin de komst van de Islamitische Staat?
De boeken van Duin gaan verder dan een fantastisch avontuur. Herbert als psycholoog beschrijft ook zeer menselijke eigenschappen als jaloezie, angst en hebzucht. Er is aandacht voor verschillen in cultuur en geloof. De planeet Duin biedt ecologisch een voortdurend probleem vanwege het gebrek aan water. De Vrijmans in het verhaal van Herbert zijn woeste strijders die zich terecht onderdrukt voelen door andere mensen die zich moreel superieur achten zonder daarvoor een goede reden te hebben. Het geloof van de Vrijmans is losjes gebaseerd op de Koran. De melange die in het heelal van Herbert transport mogelijk maakt, kan symbolisch zijn bedoeld voor de olie op aarde. De opstand van IS wordt door sommige experts dan ook vergeten met die van de Vrijmans in Duin.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst, ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn van Moorselaar is de drijvende kracht achter Meerlezen.nl. Haar wereld bestaat uit boeken. In haar kinderjaren was ze al een fervent lezer, maar al snel kwam ze ook op professioneel terrein tussen de boeken terecht. Al jong kreeg ze een baan in de bibliotheek, waarbij ze in eerste instantie vooral boeken innam en sorteerde, maar later veel meer een adviserende rol kreeg. Het talent om titels te adviseren op basis van gelezen boeken zet ze nu graag in voor Meerlezen.nl. Het schrijven voor Meerlezen.nl is voor haar hobbymatig, in het dagelijks leven is ze… boekvertaler!