Terwijl we dat in Europa wellicht nooit meer hadden verwacht, roffelen de oorlogstrommels in het oosten. Er worden dramatische uitspraken gedaan over het mogelijk grootste militaire conflict op ons continent sinds de Tweede Wereldoorlog. Die oorlog is slechts bewust meegemaakt door een groep ouderen die nu de 100 naderen of gepasseerd zijn. Maar de gruwelen zijn ook vastgelegd in een aantal boeken, zoals die van de schrijver Hans Helmutt Kirst. Hij wist waarover hij schreef, omdat hij het zelf beleefde aan de Duitse kant.
Inhoudsopgave
Hans Helmutt Kirst 1914-1989
Hans Helmutt Kirst werd in Oost-Pruisen geboren als zoon van een politieman. Op aanraden van zijn vader ging hij in 1933 bij de Reichswehr. Hij werd ingedeeld bij de luchtafweer. Zoals veel soldaten in die tijd sloot hij zich aan bij de NSDAP, de partij van Hitler. Hij maakte kennis met de oorlog aan het oostfront, nam deel aan de inval van Polen en werd ook naar het Russische front gestuurd. Het laatste jaar van de oorlog werd hij op een opleidingsinstituut voor de luchtafweer geplaatst. Daar ontmoette hij Franz Jozef Strauss, de latere politiek leider van de CSU en Beieren. De mannen kregen een grote hekel aan elkaar. Na de oorlog bracht Kirst 9 maanden in een interneringskamp door omdat hij door Strauss als felle nazi was bestempeld. In het kamp begon Kirst te schrijven. Later probeerde Strauss een schrijfverbod op te leggen aan Kirst. Dat mislukte en H. H. Kirst schreef vele boeken, vooral aanklachten tegen de oorlog. Hoewel hij ongetwijfeld een periode nationaalsocialist is geweest, gebruikte hij een groot deel van zijn inkomsten als schrijver om slachtoffers van die beweging te hélpen. Hij hielp bij het opzetten van weeshuizen in Polen en Israël.
Wat kun je verwachten van de boeken van Kirst?
De schrijver Hans Helmutt Kirst is niet mild in zijn boeken over de Duitsers in het algemeen in de aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij laat duidelijk blijken dat met name in Pruisen de steun aan Hitler zeer groot was. In die regio was Befehl ist Befehl al een realiteit voor de opkomst van de nazi’s. Kirst laat niets over van de glorie van de overwinningen en weet de lafheid en het verraad op het moment dat een nederlaag dreigt, perfect te schilderen. Toch zijn de boeken goed leesbaar en is er ook ruimte voor humor in de vorm van soms ruwe soldatenhumor, maar de dreiging van de nazi’s is altijd aanwezig. Ook de hoogste generaals zijn daartegen niet opgewassen. De grootste successen van Kirst zijn de serie 08/15 en Fabriek van officieren. Beide zijn verfilmd. Alle oorlogsboeken van Kirst zijn in het Nederlands vertaald. Het is echter niet eenvoudig om een nieuw exemplaar te bemachtigen. Wellicht dat de huidige wereldleiders zijn boeken zouden moeten lezen.
De oorlogsboeken van Kirst
Hieronder vind je een overzicht van de oorlogsromans van Kirst. Hij schreef daarnaast nog een aantal detectives, die minder succesvol waren.
De 08/15 serie
- De kazerne – Null acht fünfzehn in der Kazerne
- De oorlog – Null acht fünfzehn im Krieg
- Het einde – Null acht fünfzehn bis zum Ende
- Vandaag – Null acht fünfzehn Heute
- De partij – Null acht fünfzehn in der Partei
De eerste drie delen zijn nog verkrijgbaar als omnibus: 08/15 omnibus.
Los te lezen boeken
- Achtervolgd door het noodlot – Verfolgt vom Schicksal
- Alles heeft zijn prijs – Alles hat seinen Preis
- De gevaarlijke waarheid – Die gefährliche Wahrheit
- De held in de toren – Held im Turm
- De helden van het laatste uur – Ausverkauf der Helden
- De laatste dagen van Europa – Keiner kommt davon
- De nacht van de generaals – Die Nacht der Generale
- De nachten van de lange messen – Die Nächte der langen Messer
- De wolven – Die Wölfe
- Een dubieuze verhouding – Bedenkliche Begegnung
- Een gevaarlijke vriend – Der unheimliche freund
- Fabriek van officieren – Fabrik der Offiziere
- Galgenstrik – Wir nannten ihn Galgenstrick
- Geen vaderland – Kein Vaterland
- God slaapt in Masuren – Gott schläft in Masuren
- Het generaalscomplot – Generalsaffären
- Het Hagen-komplot – Eine Falle aus Papier
- Het uur der vergelding – Stunde der Totengräber
- Het werk mijner handen – Mit diesen meinen Händen
- Kameraden – Kameraden
- Kultura 5 – Kultura 5 und der rote Morgen
- Morgen is het leven anders – Glück lässt sich nicht kaufen
- Na de oorlog… – Der Nachkriegssieger
- Op naar Warschau – Menetekel ’39
- Opstand tegen Hitler – Aufstand der Soldaten
- Tokio-Sorge antwoordt niet – Die letzte Karte spielt der Tod
- Verdoemd tot succes – Verdammt zum Erfolg
- Veroordeeld tot de waarheid – Verurteilt zur Wahrheit
- Voorjaar ’45 – Ende ’45
- Vrouwen achter de frontlijn – Blitzmädel
- Vuistrecht – Faustrecht
- “Zei u gerechtigheid, captain?” – Sagten sie Gerechtigkeit, Captain?
Een beschrijving van de 08/15 serie
De term 08/15 verwijst naar een Duits legerpistool. Het functioneert niet goed en iedereen is er van overtuigd dat het vervangen moet worden, maar dat gebeurt in de praktijk niet. Het verwijst naar de oorlogen die geen zin hebben, maar altijd maar doorgaan.
In de serie wordt soldaat Asch gevolgd. Hij neemt een paar jaar voor de oorlog dienst en wordt ingedeeld bij de artillerie. Asch is slim en een goede kanonnier maar hij ziet ook met lede ogen aan hoe mindere soldaten worden vermalen door de Pruisische kadaverdiscipline. Steeds meer zijn het ook de nazi’s die het voor het zeggen krijgen. Asch maakt carrière en wordt naar het Oostfront gestuurd. Daar maakt hij kennis met de gruwelen van de oorlog en leert officieren haten die soldaten bewust de dood insturen zonder reden. Het laatste deel van de oorlog maakt Asch mee aan het westfront. Daar ziet hij hoe plotseling felle nazi’s er alles aan doen om in de gunst te komen van de geallieerden.
Fabriek van officieren
De oorlog verloopt niet goed voor de Duitsers en de meeste officieren van de Reichswehr beseffen dat maar al te goed. Maar het werk moet doorgaan als voorheen. Op een opleidingsinstituut voor officieren bij de artillerie bestaat de groep instructeurs uit een mix van officieren die gewond zijn geraakt aan het front en officieren die dankzij hun relaties binnen de nazi-partij het front hebben kunnen ontlopen. De burgerij ziet de nederlaag nog niet aankomen en van de instructeurs wordt verwacht dat ze zich als heren gedragen en present zijn op feestjes en partijen. Het broeit echter iedere dag op het instituut. Dan gebeurt er een ongeluk tijdens een oefening of is er sprake van een moord als afrekening? De partijen staan ineens recht tegenover elkaar en het wordt letterlijk een strijd om te overleven.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en een bestelling plaatst ontvangen wij een percentage, maar jij betaalt gewoon het normale bedrag voor je product.
Rosalyn van Moorselaar is de drijvende kracht achter Meerlezen.nl. Haar wereld bestaat uit boeken. In haar kinderjaren was ze al een fervent lezer, maar al snel kwam ze ook op professioneel terrein tussen de boeken terecht. Al jong kreeg ze een baan in de bibliotheek, waarbij ze in eerste instantie vooral boeken innam en sorteerde, maar later veel meer een adviserende rol kreeg. Het talent om titels te adviseren op basis van gelezen boeken zet ze nu graag in voor Meerlezen.nl. Het schrijven voor Meerlezen.nl is voor haar hobbymatig, in het dagelijks leven is ze… boekvertaler!